Austria
Kraj: Austria
Członek UE od: 1995 roku
System polityczny: Republika
Stolica: Wiedeń
Powierzchnia kraju: 83 858 km2
Liczba mieszkańców: 8 100 000
Waluta: Euro
Położenie
--------------------------------------------------------------------------------
Austria jest państwem położonym w Europie Środkowej. Graniczy
z Czechami, Słowacją, Węgrami, Słowenią, Włochami, Szwajcarią, Liechtensteinem
i Niemcami.
Ludność
--------------------------------------------------------------------------------
Sieć osadnicza ukształtowała się już w końcu średniowiecza
i od tego czasu nie doznała większych zmian. Rozmieszczenia ludności jest
bardzo nierównomierne. Austriacy stanowią ok. 98% ludności, pozostałość to
Chorwaci, Węgrzy i Słoweńcy.
Warunki naturalne
--------------------------------------------------------------------------------
Austria jest krajem górzystym. Ok. 75% powierzchni zajmują Alpy Wschodnie i Masyw Czeski, wschodnia część kraju jest nizinna. Klimat umiarkowany ciepły, w Alpach - górski. Najwyższe pasmo Wysokie Taury, ze szczytem Grossglockner, wysokość 3797 m n.p.m. Liczne kotliny śródgórskie (największa Klagenfurcka).
Główne rzeki: Dunaj, Aniza, Drawa. Największe jeziora: Bodeńskie,
Nezyderskie, Atter. W górach liczne lodowce (najdłuższy lodowiec Pasterze,
ok. 10 km). Rezerwaty i parki narodowe (największy Karwendel).
Historia
--------------------------------------------------------------------------------
Początki osadnictwa sięgają 5000 lat p.n.e., w młodszym okresie żelaza osiedlili się tutaj Celtowie, na początku naszej ery tereny te zostały podbite przez Rzymian. W VI-VIII w. teren osadnictwa słowiańskiego i bawarskiego (Hunowie, Longobardowie, Awarowie, Goci, Słowianie i Madziarzy).
Na początku IX w. Karol Wielki tworzy tu Marchię Wschodnią (Ostmark). W latach 976-1246 dynastia Babenbergów staje na czele Marchii Wschodniej. W 1156 przekształcona w dziedziczne księstwo Rzeszy (Österreich). W 1192 włączono do niej Styrię. W latach 1251-1276 przejściowo opanowana przez królów czeskich (Wacław I i Przemysł Ottokar II).
Od 1282 we władaniu Habsburgów (Rudolf, Albrecht I, Rudolf IV), które trwać będzie do 1918. W 1438 książę austriacki Albrecht V zostaje królem niemieckim jako Albrecht II i od tego czasu do 1806 Wiedeń staje się stolicą Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, w tym czasie przyłączono do Austrii Karyntię i Krajinę w 1335, Tyrol w 1363, Bryzgowię w 1368, Triest w 1382, a przez układy małżeńskie objął we władanie również Czechy ze Śląskiem w 1526, Węgry, Belgię w latach 1714-1797, a także Mediolan i Neapol. W latach 1529 i 1683 trwa oblężenie Wiednia przez Turków (odsiecz Wiednia przez polskiego króla Jana III Sobieskiego).
Ustanowiona w 1713 sankcja pragmatyczna nie zapobiegła austriackiej wojnie sukcesyjnej. W jej wyniku Maria Teresa utraciła Śląsk na rzecz Prus. W I i III rozbiorze Polski Austria zagarnęła południową część Rzeczypospolitej (Galicja i Lodomeria), a w wojnie z Turcją - Bukowinę w 1775.
W okresie wojen przeciwko Francji i Napoleonowi Austria utraciła Belgię, a w 1809 ziemie zagarnięte w III rozbiorze Polski. W 1804 Franciszek II przyjął tytuł cesarza austriackiego (jako Franciszek I), a w 1806 zrzekł się godności cesarza rzymskiego. Po kongresie wiedeńskim Austria odzyskała mocarstwowe stanowisko. Po klęskach Austrii w wojnie z Francją na terenie Włoch w 1859 i wyparciu jej przez Prusy z Niemiec w 1866, Austria przekształciła się w 1867 w dualistyczną monarchię Austro-Węgry.
Pod koniec XIX w. wpływy zdobyły nowe stronnictwa: Socjaldemokratyczna Partia Austrii oraz Partia Chrześcijańsko-Społeczna. W 1914 zamordowany zostaje następca tronu Franciszek Ferdynand i wybucha I wojna światowa. Udział w I wojnie światowej (sojusznik Niemiec) doprowadził do rozpadu wielonarodowej monarchii i powstania w 1918 Republiki Austrii.
Na mocy traktatu pokojowego w Saint-Germain-en-Laye Austria objęła jedynie rdzenne ziemie dawnego księstwa, ograniczono liczebność jej armii, zabroniono połączenia z Niemcami (Anschluss). W 1920 uchwalona została nowa konstytucja, a w wyborach do parlamentu zwyciężyła Partia Chrześcijańsko-Społeczna.
W 1938 po ustąpieniu kanclerza Kurta Schuschnigga Austria zostaje włączona do III Rzeszy. Zgodnie z deklaracją moskiewską z 1943 ogłoszono w 1945 II Republikę z 4 strefami okupacyjnymi (amerykańską, brytyjską, francuską i radziecką).
W 1955 podpisano traktat między Austrią i aliantami, zakończona zostaje okupacja Austrii, powstaje niepodległe neutralne państwo austriackie. W październiku 1955 parlament austriacki uchwalił ustawę o wieczystej neutralności Austrii. Od 1955 Austria jest członkiem ONZ, od 1960 EFTA.
W latach 1945-1966 rządy koalicyjne chrześcijańskich demokratów i socjaldemokratów, potem tylko chrześcijańskich demokratów. Od wyborów 1970 władzę przejęła Socjalistyczna Partia Austrii. Politykę Austrii, zwłaszcza od początku lat 70. cechowało zaangażowanie na rzecz odprężenia i współpracy z krajami o różnych systemach. Tzw. aktywna neutralność Austrii przejawiała się w jej udziale w pokojowych inicjatywach. Stolica Austrii, Wiedeń, stała się ośrodkiem międzynarodowych spotkań i negocjacji pomiędzy Wschodem a Zachodem oraz siedzibą 2 organizacji ONZ (IAEA i UNIDO).
Ustrój polityczny
--------------------------------------------------------------------------------
Austria jest republiką związkową. Konstytucja z 1920, w brzmieniu z 1929, której przywrócono moc obowiązującą w 1945. Każdy z 9 krajów ma własną konstytucję, sejm krajowy i rząd. Głową państwa jest prezydent związkowy wybierany na 6 lat w głosowaniu powszechnym. Ma on duże uprawnienia w zakresie władzy wykonawczej.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd powoływany przez prezydenta, na czele rządu stoi kanclerz związkowy. Najwyższym organem ustawodawczym - dwuizbowy parlament o 4-letniej kadencji. Składa się z Rady Narodowej (izba niższa - 183 posłów wybieranych przez ludność) Rady Związku (izby wyższej parlamentu - 50 członków mianowanych przez sejmy krajowe).
Gospodarka
--------------------------------------------------------------------------------
Austria jest wysoko rozwiniętym krajem przemysłowo-rolniczym. Posiada znaczne bogactwa naturalne, takie jak: rudy żelaza, ropę naftową, gaz ziemny, magnezyt, sól kamienną, węgiel brunatny. Energię elektryczną dostarczają elektrownie wodne.
Przemysł
--------------------------------------------------------------------------------
Przemysł spożywczy, drzewny, metalowy, hutnictwo żelaza i aluminium, przemysł maszynowy, środków transportu i elektrotechniczny, chemiczny, przetwórstwo ropy naftowej, włókienniczy.
Produkcja roślinna: uprawa pszenicy, jęczmienia, żyta, ziemniaków, buraków cukrowych, rzepaku, chmielu, tytoniu, warzyw, , winorośli, sadownictwo. Rozwinięta hodowla bydła, trzody chlewnej, owiec.
Główne porty rzeczne: Wiedeń i Linz. Liczne uzdrowiska i ośrodki turystyczno-wypoczynkowe (Badgastein, Baden, Innsbruck). Austria eksportuje: wyroby hutnicze, papier, maszyny, środki transportu.
Partnerzy handlowi Austrii to: Niemcy, Włochy, Szwajcaria, Wielka Brytania.
Oświata
--------------------------------------------------------------------------------
Ustawa szkolna z 1962. Od 1966 wprowadzono 9-letni obowiązek szkolny. Dla uczniów wyższego stopnia szkoły elementarnej, nie kontynuujących nauki, wprowadzono klasę dodatkową, dziewiątą - politechniczną, której zadaniem jest kształcenie ogólne i orientacja zawodowa.
Okres nauki we wszystkich rodzajach szkół średnich przedłużono o 1 rok i zwiększono zróżnicowanie programów w klasach starszych. Nauka w szkołach zawodowych trwa 3-4 lata. Pełne szkoły średnie przekształcono w szkoły półwyższe. Poważny wpływ na szkolnictwo w Austrii ma Kościół rzymsko-katolicki.
Wiele szkół prowadzą organizacje religijne (także protestanckie), a nauka religii we wszystkich szkołach elementarnych i średnich jest w zasadzie obowiązkowa. W Austrii są 3 uniwersytety państwowe: w Wiedniu, Grazu, Innsbrucku.
Adresy
--------------------------------------------------------------------------------
Ambasada Republiki Austrii
ul. Gagarina 34, 00-748 Warszawa
tel. 841 00 81-84, 841 41 46, 841 87 35; fax 841 00 85
e-mail: austria@it.com.pl
Oficjalna strona rządowa Austrii
http://www.austria.gv.at/
Przedstawicielstwo przy UE
http://www.europa.eu.int/comm/offices.htm#at
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
http://www.bmaa.gv.at/
Polskie placówki dyplomatyczne
--------------------------------------------------------------------------------
Ambasada RP
Hietzinger Hauptstraße 42c, 1130 Wien
P.O. Box 17.
tel. (0-0431) 870-151 do 46
fax (0-0431) 870-15-222, 877-63-42
e-mail: polambas@eunet.at