Finlandia
Kraj: Finlandia
Członek UE od: 1995 roku
System polityczny: Republika
Stolica: Helsinki
Powierzchnia kraju: 338 000 km2
Liczba mieszkańców: 5 100 000
Waluta: Euro
Położenie
--------------------------------------------------------------------------------
Finlandia - państwo w północnej części Europy, u nasady półwyspu
Skandynawskiego, nad zatokami Botnicką i Fińską. Do Finlandii należy ok. 6,5
tys., w większości drobnych wysepek, z których większość skupiona jest u południowo-zachodnich
wybrzeży.Graniczy na północy z Norwegią, na wschodzie z Rosją, na zachodzie
ze Szwecją.
Ludność
--------------------------------------------------------------------------------
4991 tys. mieszkańców (1991), co daje średnią gęstość zaludnienia
15 osób/km2. W 1991 w miastach zamieszkiwało 62% ludności. Społeczeństwo tworzą
w ogromnej większości Finowie (92% ogółu), poza którymi jedyną liczniejszą
grupą są Szwedzi (7%).
Mieszkańcy Finlandii to w większości luteranie (88% społeczeństwa), dość liczną
grupę tworzą ateiści (10%). Zjawisko analfabetyzmu nie istnieje. Przeciętna
długość życia mężczyzn 73, kobiet 80 lat.
Warunki naturalne
--------------------------------------------------------------------------------
Geologicznie obszar Finlandii należy do najstarszej części kontynentu europejskiego zwanej Fennoskandią. Skały wieku archaicznego, głównie granity, gnejsy i łupki pokrywają 95% powierzchni kraju. Na współczesny wygląd rzeźby terenu decydujący wpływ wywarło ostatnie zlodowacenie. Większą część powierzchni kraju zajmują niziny: na zachodzie Nizina Wschodniobotnicka i na południu Nizina Południowofińska. W centrum kraju położone jest Pojezierze Fińskie.
Łączna powierzchnia znajdujących się tutaj 55 tys. jezior
stanowi niemal 10% powierzchni całego kraju. Charakterystyczne jest występowanie
niewysokich wzgórz morenowych, licznych ozów i drumlinów. Południową granicę
Pojezierza Fińskiego wyznacza pas moren czołowych, Salpausselkä, który jest
południową granicą zasięgu ostatniego zlodowacenia. Północną część kraju zajmuje
Wyżyna Lapońska i przedgórze Gór Skandynawskich. Najwyższy szczyt kraju, Haltiatunturi
(1324 m n.p.m.), to twardzielicowy ostaniec wznoszący się ponad zrównaną powierzchnią
wyżyny. Wybrzeża dobrze rozwinięte, liczne drobne wysepki, tzw. szery.
Rzeki Finlandii są stosunkowo krótkie lecz zasobne w wodę. Do największych
należą Kemi (550 km), Tornio (408 km), Muonio (333 km). Jeziora połączone
systemem rzek i kanałów tworzą na obszarze Pojezierza Fińskiego jeden skomplikowany
system wodny.
Do największych jezior należą: Saimaa (1700 km2), Päijänne
(1065 km2), Oulu (900 km2), Kalla (900 km2) oraz Inari (1386 km2) na obszarze
Laponii. Szatę roślinną Finlandii tworzą lasy szpilkowe, które zajmują niemal
70% powierzchni kraju. Jedynie na południowych wybrzeżach spotkać można lasy
mieszane, na północy zaś, miejscami, roślinność tundrową. Obszar Finlandii
znajduje się pod wpływem klimatu umiarkowanego chłodnego. Łagodzący wpływ
mają oddziaływania morskie. Średnia temperatura najcieplejszego miesiąca,
lipca, notowana w Helsinkach, waha się w przedziale 13 - 22°C, najchłodniejszego
zaś, lutego, wynosi od -8 do -3°C. Średnie roczne opady wynoszą 690 mm.
Historia
--------------------------------------------------------------------------------
Terytoria dzisiejszej Finlandii były od XII w. częścią Królestwa Szwecji. W 1809, po wojnie rosyjsko-szwedzkiej, Rosja przejęła kontrolę nad obszarem Finlandii włączając ją w granice imperium na prawach autonomicznego Wielkiego Księstwa. W 1917, w związku z wybuchem rewolucji w Rosji, Finowie uzyskali możliwość realizacji swoich ambicji niepodległościowych. Dzięki zdecydowanym działaniom generała C. von Mannerheima udało się stłumić bunt działających w kraju komunistów, chcących przyłączyć Finlandię do Rosji Sowieckiej. C. Mannerheim, "mąż opatrznościowy" Finlandii pełnił obowiązki Naczelnego Wodza wojsk fińskich zarówno w trakcie agresji rosyjskiej (1939-1940), jak i podczas prowadzonych wspólnie z wojskami niemieckimi działań przeciwko Rosjanom (1941-1944).
W wyniku działań wojennych Finlandia utraciła ok. 10% swych najbogatszych w surowce mineralne obszarów i zmuszona była płacić Związkowi Radzieckiemu wysokie reparacje wojenne. W 1946 prezydentem wybrano J. Paasikaviego, zwolennika polityki daleko idących ustępstw w stosunkach z ZSRR. Kontynuowana przez jego następcę, U. Kekkonena, polityka zakładała prosowiecką neutralność na arenie międzynarodowej w zamian za względną niezależność w polityce wewnętrznej. Rozpad ZSRR, największego partnera handlowego, spowodował znaczne perturbacje w gospodarce kraju, umożliwił jednakże odejście od dotychczas obowiązującej doktryny "uprzywilejowanych stosunków" z ZSRR.
W 1992 Finlandia zgłosiła chęć uczestnictwa w strukturach gospodarczych i politycznych Wspólnoty Europejskiej.
Ustrój polityczny
--------------------------------------------------------------------------------
Republika parlamentarna, funkcję głowy państwa sprawuje prezydent wybierany w wyborach powszechnych na okres 6 lat. Władza ustawodawcza w rękach jednoizbowego parlamentu (Eduskunta, Riksdag) liczącego 200 deputowanych wybieranych na okres 4 lat.
Gospodarka
--------------------------------------------------------------------------------
Finlandia jest wysokorozwiniętym krajem o gospodarce rynkowej, przy znaczącym udziale sektora państwowego i spółdzielczego.
Przemysł
--------------------------------------------------------------------------------
Tradycyjną branżą gospodarki kraju jest przemysł drzewny i celulozowy, który rozwinął się w oparciu o ogromne zasoby leśne. Główne ośrodki tych branż skoncentrowały się w południowej części kraju i wzdłuż wybrzeża, gdzie obok wielkich tartaków usytuowane są fabryki sklejek, drewnianych prefabrykatów budowlanych, okien, mebli oraz celulozy i papieru.
Do największych ośrodków przemysłu drzewno-papierniczego należą: Imatra, Kaukopää, Kotka, Lahti, Oulu, Pori, Vaasa. W 1990 w Finlandii wyprodukowano 7 865 tys. ton papieru i tektury. Kraj posiada dobrze rozwinięty przemysł maszynowy specjalizujący się w urządzeniach do obróbki drewna i wyposażeniu fabryk papierniczych. Finlandia posiada dobrze rozwinięty przemysł stoczniowy z głównymi ośrodkami w Helsinkach, Turku i Raumie.
W oparciu o krajowe surowce rozwinęło się hutnictwo żelaza i miedzi. Największe huty zlokalizowane są w Turku, Helsinkach i Tampere. Dobrze rozwinął się przemysł elektrotechniczny produkujący sprzęt gospodarstwa domowego, radia, odbiorniki telewizyjne. Rolnictwo i rybołówstwo dostarczają surowców dla przetwórstwa spożywczego. Funkcjonują liczne fabryki konserw i przetworów rybnych, wędzarnie ryb, zakłady przetwórstwa mleka. Ponadto Finlandia posiada przemysł chemiczny, gumowy, materiałów budowlanych, poligraficzny i skórzany.
Rolnictwo
--------------------------------------------------------------------------------
Trudne warunki naturalne nie sprzyjają rozwojowi rolnictwa. W centrum kraju i na północnych obszarach Laponii, gdzie w strukturze użytków rolnych dominują łąki i pastwiska rozwinęła się hodowla, głównie bydła, a także owiec i reniferów.
Z roślin uprawnych największe znaczenie posiadają: jęczmień, owies, pszenica, ziemniaki, buraki cukrowe. Finlandia odnotowuje stały niedobór zbóż, który uzupełnia się importem. Na ograniczoną skalę rozwinęło się warzywnictwo i sadownictwo.
Bogactwa naturalne
--------------------------------------------------------------------------------
Kraj posiada wiele bogatych złóż surowców naturalnych, które stały się podstawą rozwoju wielu dziedzin przemysłu wydobywczego i przetwórczego. W rejonie miejscowości Outokumpu, na Pojezierzu Fińskim, wydobywa się rudy miedzi. Na południe od Oulu eksploatuje się złoża rud cynku. Także w rejonie Pojezierza Fińskiego wydobywa się rudy żelaza. Ponadto w eksploatacji znajdują się złoża siarki, rud cynku oraz niklu, ołowiu, kobaltu, wanadu, wolframu, tytanu, uranu a także złota.
Branżowa struktura tworzenia dochodu narodowego: rolnictwo 6%, przemysł 36%, usługi 58%. W 1991 dochód narodowy wynosił 25 180 USD na 1 mieszkańca. Średnia stopa inflacji za lata 1980-1991, 6,6%.
Handel
--------------------------------------------------------------------------------
Do największych partnerów handlowych kraju należą: Niemcy, Szwecja, Wielka Brytania, Rosja i inne kraje byłego ZSRR. Obroty towarowe z zagranicą w 1992 wyniosły: import - 16 782 mln USD, eksport - 18 988 mln USD.
Adresy
--------------------------------------------------------------------------------
Ambasada Republiki Finlandii
ul. Chopina 4/8, 00-559 Warszawa
tel. 629 40 91; fax 621 34 42
e-mail: sanomat.var@formin.fi
Oficjalna strona rządowa Finlandii
http://www.tpk.fi
Przedstawicielstwo przy UE
http://www.europa.eu.int/comm/offices.htm#fi
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
http://www.formin.finland.fi/
Polskie placówki dyplomatyczne
--------------------------------------------------------------------------------
Ambasada RP
Armas Lindgrenin tie 21, 00570 Helsinki, Suomi-Finland
tel. (0-03589) 6848-077, 6848-090, 6848-179; fax 6847-477
e-mail: amb.poland@helsinki.inet.fi